0 Ο Γιούρι Γκαγκάριν και η άγνωστη αποστολή αυτοκτονίας

Το πρώτο μεγάλο άλμα στο Διάστημα. Το ταξίδι του Γιούρι Γκαγκάριν σε τροχιά γύρω από τη Γη άνοιξε νέους ορίζοντες για την ανθρωπότητα

Μία ώρα και 48 λεπτά. Τόσο διήρκεσε το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στο Διάστημα τον Απρίλιο του 1961. Πενήντα χρόνια συμπληρώνονται αυτές τις ημέρες από εκείνο το ιστορικό ταξίδι του 27χρονου Γιούρι

 

Γκαγκάριν.

Ηρωας της Σοβιετικής Ενωσης, πρωτοπόρος στην εξερεύνηση του Διαστήματος και σημείο αναφοράς για πολλές γενιές, ο Γκαγκάριν και η πτήση του χρησιμοποιήθηκαν ως προπαγανδιστικό όπλο στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου. Πολλά γράφτηκαν για το τι είπε στη διάρκειά της, τι δήλωσε κατά την επιστροφή του και πολλές θεωρίες συνωμοσίας διατυπώθηκαν για τον θάνατό του σε αεροπορικό δυστύχημα τον Μάρτιο του 1968.

Ενα βιβλίο που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες δημοσιοποιεί άγνωστες λεπτομέρειες για τον αγώνα του Γκαγκάριν να σώσει έναν φίλο και συνάδελφό του, τον Βλαντίμιρ Κομάροφ από το να πετάξει με ένα διαστημόπλοιο που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, ενώ φέρνει στο φως και τις συνομιλίες που είχε με το κέντρο ελέγχου κατά την ιστορική εκτόξευση του διαστημικού σκάφους «Vostok» από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ.

Ιδιαίτερα ευφυής, παρατηρητικός, σεμνός, με φοβερή μνήμη, ταχύτατα αντανακλαστικά και μεγάλες ικανότητες – έτσι τον περιέγραφαν οι συνάδελφοί του – ο Γκαγκάριν, σύμφωνα με τον γιατρό της αποστολής, «καταλάβαινε τη ζωή καλύτερα από τους φίλους του». Μόνο που την εγκατέλειψε γρήγορα για να περάσει στη σφαίρα του μύθου.

12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1961, 108 ΛEΠΤΑ

Μία ώρα πριν από την εκτόξευση, η φωνή του επικεφαλής του σχεδιασμού του σοβιετικού διαστημόπλοιου Σεργκέι Κορολιόφ ακούστηκε από τον ασύρματο.

«Γιούρι Αλεξέγιεβιτς, με ακούς καλά; Πρέπει να σου πω κάτι».
«Σε λαμβάνω καθαρά και δυνατά».
«Θέλω να σου υπενθυμίσω ότι από τη στιγμή που θα ανακοινωθεί η ετοιμότητα του ενός λεπτού θα περάσουν περίπου έξι λεπτά πριν απογειωθείς, οπότε μην ανησυχήσεις».
«Κατάλαβα. Δεν ανησυχώ καθόλου».
«Θα περάσουν έξι λεπτά για διάφορα πράγματα», είπε ο Κορολιόφ εννοώντας ότι παρουσιάστηκε ένα μικρό πρόβλημα στα όργανα που θα καθυστερούσε την εκτόξευση κατά έξι λεπτά.

Μετά ακούστηκε η φωνή του κοσμοναύτη Πάβελ Πόποβιτς:
«Εϊ, μπορείς να μαντέψεις ποιος σου μιλάει;».
«Φυσικά, είναι “η Λίλιτης Κοιλάδας”».
«Γιούρι, έχεις αρχίσει να βαριέσαι εκεί μέσα;».
«Θα περνούσα καλύτερα εάν υπήρχε λίγη μουσική».

Ανήσυχος για κάθε λεπτομέρεια της πτήσης, ο Κορολιόφ διέταξε τους τεχνικούς που βρίσκονταν σε υπηρεσία να βρουν κασέτες ή δίσκους και να αυτοσχεδιάσουν.
«Δεν συνέδεσαν τη μουσική ακόμα;» ρώτησε μερικά λεπτά αργότερα.
«Οχι».
«Διάολε, τους είχα πει να βιαστούν».
«Α, περίμενε, κάτι ακούω. Εβαλαν ένα ερωτικό τραγούδι».
«Καλή επιλογή, θα έλεγα».

 

08.41

Ο Γκαγκάριν αισθάνεται το σκάφος να δονείται καθώς αποσύρονται τα ερείσματα.
«Γιούρι, πηγαίνουμε στο κέντρο ελέγχου».

08.51

Η μουσική σταματά. Η βαθιά φωνή του Κορολιόφ ακούγεται πλέον σοβαρή.
«Γιούρι, αρχίζουν τα 15 λεπτά μέχρι την εκτόξευση».
Αυτό ήταν το σύνθημα ώστε ο Γκαγκάριν να ασφαλίσει τα γάντια και το κράνος του. Σε αυτά τα τελευταία λεπτά δεν υπήρχε αντίστροφη μέτρηση.

H EΚΤΟΞEΥΣΗ έγινε ακριβώς στις 09.06, ώρα Μόσχας.

Εν μέσω πολλών θορύβων και δονήσεων, ο Γκαγκάριν που καθόταν ακίνητος και σε πλήρη εγρήγορση στη θέση του θα κατάλαβε κάποια στιγμή ότι εκτοξεύθηκε αλλά ανησυχούσε για το τι θα μπορούσε να πάει στραβά – η καταπακτή πάνω από το κεφάλι του να ανοίξει και να πεταχτεί μαζί με τη θέση του στον ουρανό, μια κίνηση που θα μπορούσε να του σπάσει τη σπονδυλική στήλη. Επρεπε να είναι έτοιμος. Τα G που δεχόταν το σώμα του πλήθαιναν. Δεν το θυμόταν αργότερα, αλλά του είπαν ότι φώναξε «Παγιέχαλι» («Πάμε»).
«Τ-συν 70».
«Σε ακούω, 70. Αισθάνομαι υπέροχα. Συνεχίζεται η πτήση. Τα G αυξάνονται. Ολα καλά».
«Τ-συν 100. Πώς αισθάνεσαι;».
«Μια χαρά. Εσείς;».

Παράθεση:

Τα τελευταία λεπτά αγωνίας πριν από την εκτόξευση του σοβιετικού πυραύλου Βοστόκ 1,57 μ ήταν το ύψος του Γιούρι Γκαγκάριν, γεγονός που τον έκανε ιδανικό για το μικρό πιλοτήριο του διαστημοπλοίου «Βοστόκ», ώστε να γίνει ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα

«Παρατηρώ τη Γη. Βλέπω τα σύννεφα. Είναι πανέμορφα»

Δύο λεπτά μετά την απογείωση και ο Γκαγκάριν δυσκολευόταν να μιλήσει στο μικρόφωνο καθώς τα G πίεζαν τους μυς του προσώπου.

Πέντε λεπτά πέρασαν και αποκολλήθηκε το σύστημα εκτόξευσης, όπως ήταν προγραμματισμένο – περίπλοκα μηχανήματα για τα οποία ξοδεύτηκαν εκατομμύρια ρούβλια και χρειάστηκαν χιλιάδες ώρες για να κατασκευαστούν μόνο και μόνο για να φέρουν όσο πιο γρήγορα γίνεται στο Διάστημα τον πρώτο σοβιετικό κοσμοναύτη.

Εννέα λεπτά μετά την εκτόξευση το διαστημόπλοιο του Γκαγκάριν είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη. Μέσα από ένα παράθυρο ο Γκαγκάριν παρατήρησε ξαφνικά μια απέραντη γαλάζια θέα σε μια απόχρωση που δεν είχε ξαναδεί. Η Γη εμφανιζόταν και χανόταν και σιγά σιγά ο ουρανός σκοτείνιαζε. Ταξιδεύοντας προς τα ανατολικά με οκτώ χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, οι μετρήσεις έδειξαν 28.000 χιλιόμετρα, αν και ο Γιούρι δεν αισθανόταν καμία ταχύτητα.
«Πώς αισθάνεσαι;» τον ρώτησαν από την αίθουσα ελέγχου.
«Η πτήση συνεχίζεται κανονικά. Ολα λειτουργούν νορμάλ. Παρατηρώ τη Γη, είναι καλή η ορατότητα. Βλέπω τα σύννεφα, βλέπω τα πάντα. Είναι πανέμορφα!».

Αποστολή αυτοκτονίας με το Σογιούζ

Το καλοκαίρι του 1967 τα διαστημόπλοια Σογιούζ, με τα οποία οι Σοβιετικοί ήλπιζαν ότι θα φθάσουν πρώτοι στο φεγγάρι, πλησίαζαν στην ολοκλήρωσή τους. Στις 22 Απριλίου οι Σοβιετικοί αισθάνθηκαν αρκετή

 

αυτοπεποίθηση ώστε να αφήσουν την είδηση να διαρρεύσει στο πρακτορείο ειδήσεων UPI – «θα επιχειρήσουμε τη σύνδεση μεταξύ δύο διαστημοπλοίων και τη μεταφορά των πληρωμάτων».

Το πρώτο τεστ του Σογιούζ ανατέθηκε στον Βλαντίμιρ Κομάροφ, ενώ ένα άλλο Σογιούζ ετοιμαζόταν ώστε να εκτοξευθεί με αυτό ο Γιούρι και άλλοι τρεις κοσμοναύτες μία ημέρα αργότερα.

Η κυβέρνηση Μπρέζνιεφ ήθελε να γίνει η σύνδεση των διαστημικών σκαφών την Πρωτομαγιά ενώ και η χρονιά, το 1967, ήταν πολύ σημαντική: 50 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Ομως καθώς πλησίαζε η στιγμή της εκτόξευσης οι μηχανικοί διαπίστωναν ότι υπήρχαν στα σκάφη, και κυρίως σε εκείνο του Κομάροφ, συνολικά 203 προβλήματα που παρέμεναν άλυτα!

Στις 9 Μαρτίου ο Γιούρι Γκαγκάριν και οι άλλοι κοσμοναύτες μαζί με 50 μηχανικούς είχαν συντάξει μια έκθεση 10 σελίδων όπου τα περιέγραφαν λεπτομερώς. Κανείς όμως δεν ήξερε τι να κάνει καθώς στη σοβιετική κοινωνία τα άσχημα νέα σήμαιναν ότι τελικά θα την πληρώσει ο αγγελιαφόρος.

Κατέληξαν σε μια παλιά τεχνική: ζήτησαν τη βοήθεια του φίλου του Γκαγκάριν, Βενιαμίν Ρουσάγιεφ, που ήταν στέλεχος της KGB. Ο Κομάροφ τού εμπιστεύθηκε ότι ήταν σίγουρος πως δεν θα επιστρέψει ζωντανός από την πτήση, πριν ξεσπάσει σε κλάματα. Ο Ρουσάγιεφ δεν μπορούσε να σκεφθεί πώς θα μπορούσε να χειρισθεί μια τόσο λεπτή κατάσταση κι έτσι απευθύνθηκε στον προϊστάμενό του στην KGB υποστράτηγο Μακάροφ.

Εκείνος τον συμβούλεψε να απευθυνθεί στον Ιβάν Φαντιέκιν, επικεφαλής του Τομέα 3, που απεκδυόμενος την ευθύνη τον έστειλε στον πιο επικίνδυνο άνθρωπο της Λιουμπιάνκα (έδρα της KGB στη Μόσχα): τον Γκεόργκι Τίνεφ, στενό φίλο του και παλιό συμπολεμιστή του Λεονίντ Μπρέζνιεφ. Ο Τσίνεφ έθαψε την επιστολή και έστειλε όλους όσους μεσολάβησαν για να φθάσει στο γραφείο του σε δυσμενή μετάθεση.

23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967: H ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ.

Το πρωί της 23ης Απριλίου 1967 έγιναν οι τελευταίες ετοιμασίες για την εκτόξευση του Σογιούζ στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στο Καζαχστάν. Ο δημοσιογράφος Γκολοβάνοφ είδε τον Γκαγκάριν να συμπεριφέρεται περίεργα.

«Απαιτούσε να του βάλουν την προστατευτική διαστημική στολή. Ηταν ξεκάθαρο ότι ο Κομάροφ ήταν απόλυτα ικανός να πετάξει και έμεναν μόνο 3-4 ώρες μέχρι την εκτόξευση, όμως ξαφνικά ξέσπασε και άρχισε να ζητά το ένα και το άλλο. Σαν ξαφνικό καπρίτσιο».

Ο Ρουσάγιεφ και οι υπόλοιποι επιμένουν ότι ο Γκαγκάριν προσπάθησε να μπει στην πτήση για να σώσει τον Κομάροφ από σίγουρο θάνατο. Οι φήμες για τον τελευταίο διάλογο μεταξύ του Κομάροφ και του κέντρου ελέγχου κυκλοφορούσαν επί πολλά χρόνια, βασισμένες σε εκθέσεις της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας των ΗΠΑ που παρακολουθούσε τα σήματα από εγκαταστάσεις κοντά στην Κωνσταντινούπολη.

Τον Αύγουστο του 1972 ένας πρώην αναλυτής της αμερικανικής ΕΥΑ κατέθεσε μια πολύ συγκινητική περιγραφή της συνομιλίας:

«Ο σοβιετικός πρωθυπουργός Αλεξέι Κοσίγκιν κάλεσε τον Κομάροφ κλαίγοντας. Του είπε ότι είναι ήρωας. Και η σύζυγος του Κομάροφ μίλησε με τον κοσμοναύτη. Της είπε πώς να χειρισθεί τα πράγματα στην οικογένεια και τι να κάνει με τα παιδιά τους».

Καθώς άρχισε η κάθοδος του σκάφους στην ατμόσφαιρα ο Κομάροφ ήξερε ότι αντιμετώπιζε πρόβλημα. Οι σταθμοί στην Τουρκία κατέγραψαν τις κραυγές του καθώς έπεφτε προς το θάνατο και τις κατάρες του για

 

όσους τον είχαν βάλει στο μπαλωμένο διαστημόπλοιο. Κανένα από τα αλεξίπτωτα δεν δούλεψε κανονικά και το σκάφος συνετρίβη σε μια στέπα κοντά στο Ορενμπουργκ με τη δύναμη μετεωρίτη 2,8 τόνων...

Τρεις εβδομάδες μετά τον θάνατο του Κομάροφ, ο Γκαγκάριν συνάντησε τον Ρουσάγιεφ στο διαμέρισμά του αλλά αρνήθηκε να μιλήσει επειδή φοβόταν ότι υπήρχαν κοριοί. Οι δύο άντρες συνομίλησαν ανεβοκατεβαίνοντας τις σκάλες της κεντρικής εισόδου.

Ο Γκαγκάριν του 1967 ήταν πολύ διαφορετικός από τον χαρούμενο νεαρό άνδρα του 1961, καθώς ο θάνατος του Κομάροφ τον είχε γεμίσει ενοχές. Κάποια στιγμή ο Γιούρι είπε: «Πρέπει να πάω να δω τον μεγάλο (Μπρέζνιεφ) προσωπικά», καθώς θεωρούσε δική του ευθύνη ότι δεν τον είχε πείσει να ακυρώσει το ταξίδι του Κομάροφ. Ο Ρουσάγιεφ τον προειδοποίησε να μην κάνει τίποτα ριψοκίνδυνο. Οι φήμες λένε ότι ο Γκαγκάριν συνάντησε τελικά τον Μπρέζνιεφ και του έριξε ένα ποτό στα μούτρα. «Αν αρνηθώ, θα στείλουν τον Γιούρι»

O Κομάροφ κάλεσε τον φίλο του ρουσάγιεφ για οικογενειακή επίσκεψη. «Δεν πρόκειται να επιστρέψω από αυτή την πτήση», του είπε. «Εάν είσαι τόσο σίγουρος ότι θα πεθάνεις γιατί δεν αρνείσαι;» τον ρώτησε εκείνος.

«Διότι θα στείλουν τον αναπληρωματικό πιλότο και τότε θα πεθάνει ο Γιούρι στη θέση μου. Πρέπει να τον προστατεύσω», είπε ο Κομάροφ και ξέσπασε σε λυγμούς .

πηγη:www.inout.gr